Xét nghiệm chức năng thận

Chức năng thận đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sức khỏe tổng thể. Thận có nhiệm vụ lọc chất thải và chất lỏng dư thừa từ máu, đồng thời điều hòa huyết áp, sản xuất hồng cầu và duy trì cân bằng khoáng chất. Khi chức năng thận suy giảm, các chất thải và chất lỏng có thể tích tụ trong cơ thể, dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Chính vì vậy, việc thực hiện xét nghiệm chức năng thận định kỳ là vô cùng quan trọng, đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao mắc bệnh thận.

Tổng Quan

Xét nghiệm chức năng thận là gì?

Xét nghiệm chức năng thận là xét nghiệm nước tiểu và/hoặc máu để đánh giá hiệu quả hoạt động của thận. Thận hỗ trợ sức khỏe tổng thể bằng cách loại bỏ chất thải và cân bằng dịch cơ thể và điện giải. Hầu hết các xét nghiệm chức năng thận đều đo lường hiệu quả hoạt động của cầu thận. Cầu thận là những bộ lọc nhỏ trong thận giúp lọc sạch máu. Các xét nghiệm này đo lường hiệu quả lọc chất thải ra khỏi máu của cầu thận.

Thận của có chức năng gì?

Thận là một phần của hệ tiết niệu. Hầu hết mọi người đều có hai quả thận. Chúng thường nằm ở phía sau bụng, bên dưới lồng ngực, ở hai bên cột sống. Thận giúp cơ thể lọc chất thải và đào thải chúng ra ngoài qua nước tiểu.

Thận quan trọng trong việc sản xuất:

• Hormone điều hòa huyết áp
• Erythropoietin, rất quan trọng cho quá trình sản xuất hồng cầu; hồng cầu mang oxy đi khắp cơ thể
• Vitamin D giúp duy trì sức khỏe xương và cơ

Tại sao nên thực hiện xét nghiệm chức năng thận?

Xét nghiệm chức năng thận giúp đánh giá khả năng lọc máu và loại bỏ chất thải của thận. Kết quả xét nghiệm chức năng thận cung cấp thông tin quan trọng về tình trạng sức khỏe của thận, từ đó giúp bác sĩ chẩn đoán và theo dõi các bệnh lý liên quan đến thận, chẳng hạn như:

• Bệnh thận mạn tính (CKD)
• Viêm cầu thận
• Suy thận cấp tính
• Nhiễm trùng thận
• Tăng huyết áp do bệnh thận

Việc phát hiện sớm các bệnh lý về thận thông qua xét nghiệm chức năng thận có ý nghĩa vô cùng quan trọng, giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Nên thực hiện  xét nghiệm chức năng thận nếu như bạn có các triệu chứng cho thấy có vấn đề về thận, bao gồm:

• Có máu trong nước tiểu ( tiểu ra máu )
• Nước tiểu có bọt (có thể chỉ ra protein niệu )
• Đau hoặc nóng rát khi đi tiểu ( tiểu khó )
• Thường xuyên buồn tiểu
• Đi tiểu ít hơn bình thường ( thiểu niệu )
• Vấn đề khi bắt đầu đi tiểu
• Phù nề cơ thể ( phù nề )
• Cảm thấy rất mệt mỏi ( mệt mỏi )
• Buồn nôn và nôn
• Mất cảm giác thèm ăn

Mặc dù xét nghiệm chức năng thận có thể được thực hiện cho bất kỳ ai, nhưng những người thuộc các nhóm sau đây nên đặc biệt chú ý và thực hiện xét nghiệm định kỳ:

• Người mắc bệnh đái tháo đường
• Người bị cao huyết áp
• Người có tiền sử gia đình mắc bệnh thận
• Người lớn tuổi (trên 60 tuổi)
• Người bị béo phì
• Người có các bệnh lý tự miễn
• Người thường xuyên sử dụng các loại thuốc có thể gây hại cho thận

Nếu bạn thuộc bất kỳ nhóm nguy cơ nào trên đây, hãy thảo luận với bác sĩ của bạn về việc thực hiện xét nghiệm chức năng thận để đảm bảo sức khỏe của thận luôn được kiểm soát tốt nhất.

Các Loại Xét Nghiệm Chức Năng Thận Phổ Biến

Có nhiều loại xét nghiệm chức năng thận khác nhau, mỗi loại cung cấp thông tin về một khía cạnh cụ thể của chức năng thận. Dưới đây là một số loại xét nghiệm phổ biến nhất:

Xét Nghiệm Creatinine Máu

Creatinine là một chất thải được tạo ra từ sự phân hủy cơ bắp. Thận khỏe mạnh sẽ loại bỏ creatinine khỏi máu. Mức creatinine trong máu cao có thể là dấu hiệu cho thấy thận đang hoạt động không hiệu quả. Xét nghiệm creatinine máu là một trong những xét nghiệm thường quy nhất để đánh giá chức năng thận.

Giá trị creatinine bình thường thường dao động từ 0.6 đến 1.2 mg/dL ở nam giới và từ 0.5 đến 1.1 mg/dL ở nữ giới. Tuy nhiên, phạm vi tham chiếu có thể khác nhau tùy thuộc vào phòng thí nghiệm và phương pháp xét nghiệm.

Xét Nghiệm BUN (Blood Urea Nitrogen)

Ure là một chất thải khác được tạo ra từ sự phân hủy protein. Thận có nhiệm vụ loại bỏ ure khỏi máu. Mức BUN cao có thể là dấu hiệu của suy thận, mất nước, hoặc chế độ ăn giàu protein.

Giá trị BUN bình thường thường dao động từ 7 đến 20 mg/dL. Tương tự như creatinine, phạm vi tham chiếu có thể khác nhau giữa các phòng thí nghiệm.

Độ Lọc Cầu Thận Ước Tính (eGFR)

eGFR là một ước tính về mức độ lọc máu của thận. Nó được tính toán dựa trên mức creatinine máu, tuổi, giới tính và chủng tộc. eGFR là một chỉ số quan trọng để đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh thận mạn tính.

eGFR bình thường thường là trên 60 mL/phút/1.73 m2. eGFR thấp hơn có nghĩa là thận đang hoạt động kém hiệu quả.

Tổng Phân Tích Nước Tiểu

Tổng phân tích nước tiểu là một xét nghiệm đánh giá các thành phần khác nhau trong nước tiểu, bao gồm protein, glucose, máu, tế bào bạch cầu và vi khuẩn. Tổng phân tích nước tiểu có thể giúp phát hiện các vấn đề về thận, nhiễm trùng đường tiết niệu và các bệnh lý khác.

Xét nghiệm chức năng thận thông qua nước tiểu còn giúp đánh giá albumin niệu, một dấu hiệu sớm của tổn thương thận do đái tháo đường. 

Chi Tiết Xét Nghiệm

Những lưu ý trước khi xét nghiệm chức năng thận

Phụ thuộc vào loại xét nghiệm chức năng thận mà bác sĩ sẽ khuyến nghị, đối với một số xét nghiệm máu:

• Tránh ăn uống (nhịn ăn) trong vài giờ trước khi xét nghiệm, bác sĩ sẽ yêu cầu nếu bạn cần nhịn ăn.
• Hãy giữ tâm trạng thoải mái trong quá trình xét nghiệm máu.
• Nên uống thêm một cốc nước trước khi xét nghiệm để đảm bảo có thể cung cấp đủ mẫu nước tiểu cho xét nghiệm.
• Nếu đang trong kỳ kinh nguyệt, cần báo bác sĩ. Sự hiện diện của máu kinh nguyệt và các dịch tiết âm đạo khác có thể ảnh hưởng đến kết quả.

Ý Nghĩa Kết Quả Xét Nghiệm

Ý nghĩa kết quả xét nghiệm chức năng thận

Kết quả xét nghiệm chức năng thận có thể cho biết thận có hoạt động bình thường hay không. Hầu hết các xét nghiệm chức năng thận đều dựa trên hai chỉ số: mức lọc cầu thận ước tính và tỷ lệ albumin - creatinine nước tiểu (uACR).

Tỷ lệ lọc cầu thận ước tính

Bác sĩ sẽ chỉ định đo eGFR bằng mililit máu sạch mỗi phút trên mỗi bề mặt cơ thể. Đối với người trưởng thành, eGFR bình thường là khoảng 100 hoặc cao hơn. eGFR từ 60 đến 100 nghĩa là tổn thương thận nhẹ, nhưng thận vẫn hoạt động tốt. eGFR dưới 60 có thể cho thấy bạn bị bệnh thận mãn tính (CKD).

Mức eGFR phù hợp với từng độ tuổi

Chỉ số eGFR sẽ giảm dần theo tuổi tác. Điều này là tự nhiên, ngay cả khi không mắc bệnh thận mãn tính. Biểu đồ sau đây cho thấy eGFR trung bình theo từng độ tuổi:

Tỷ lệ albumin-creatinine trong nước tiểu

Chỉ số uACR đo lượng albumin và creatinine trong nước tiểu. Các bác sĩ sẽ đo lượng albumin và creatinine trong nước tiểu theo đơn vị miligam/gam (mg/g). Một uACR điển hình là dưới 30 mg/g.

Chỉ số uACR từ 300 mg/g trở lên có nghĩa là bạn có nguy cơ suy thận rất cao . Bạn cũng có nguy cơ đau tim (nhồi máu cơ tim) hoặc đột quỵ cao hơn .

Những câu hỏi thường gặp bổ sung

Uống nước có thể làm giảm creatinine không?

Uống nhiều nước ngay trước khi xét nghiệm máu thận có thể làm giảm nồng độ creatinine trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là việc này chỉ ảnh hưởng tạm thời đến kết quả xét nghiệm máu thận. Uống nhiều nước không thể phục hồi tổn thương thận hoặc có tác dụng tích cực lâu dài đến nồng độ creatinine.

Nếu bạn đang ở giai đoạn đầu của bệnh CKD, bạn nên báo với bác sĩ chuyên khoa thận và chuyên gia dinh dưỡng về thận để xây dựng chế độ ăn uống có lợi cho thận .

Thông tin liên hệ:

• Tên Công ty / Doanh nghiệp: Phòng khám Đa Khoa Cộng Đồng Hỷ Hỷ
• Địa chỉ: 366 Tân Kỳ Tân Quý, P. Tân Sơn Nhì, TP. Hồ Chí Minh
• Hotline: 0971787416
• Điện thoại: 0971787416
• Email: phongkhamhyhy@gmail.com
• Website: https://phongkhamhyhy.com

*Bài viết được dịch thuật dựa trên trang Cleveland.