Xét nghiệm mỡ máu là gì?

Xét nghiệm mỡ máu, hay còn gọi là xét nghiệm lipid máu, là một trong những xét nghiệm quan trọng giúp đánh giá tình trạng sức khỏe tim mạch và nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tim mạch. 

Xét Nghiệm Mỡ Máu Là Gì?

Xét nghiệm lipid máu là một xét nghiệm máu thường quy xét nghiệm máu, đo lượng phân tử chất béo (lipid) trong máu của bạn. Trong hầu hết các trường hợp, xét nghiệm này bao gồm bốn chỉ số cholesterol khác nhau và một chỉ số triglyceride.

Quá nhiều lipid trong máu có thể dẫn đến tích tụ chất béo trong động mạch. Điều này có thể khiến động mạch bị hẹp và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sử dụng bảng xét nghiệm lipid cho cả  trẻ em và người lớn để đánh giá nguy cơ mắc các bệnh như  bệnh tim, đau tim và đột quỵ.

Các Thành Phần Chính Được Đo Trong Xét Nghiệm Mỡ Máu

Xét nghiệm mỡ máu thường đo các thành phần sau:

• Cholesterol toàn phần: là tổng mức cholesterol — sự kết hợp của LDL-C, VLDL-C và HDL-C.
• LDL-cholesterol (cholesterol "xấu"): là loại cholesterol có thể tích tụ trong thành động mạch, gây xơ vữa động mạch.
• VLDL-cholesterol: là một loại cholesterol có nguồn gốc từ thực phẩm đã ăn. Nó thường xuất hiện với lượng thấp khi xét nghiệm máu lúc đói. Sự gia tăng loại cholesterol này trong mẫu máu lúc đói có thể là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang không xử lý cholesterol đúng cách.
• HDL-cholesterol (cholesterol "tốt"): Loại cholesterol giúp loại bỏ LDL-cholesterol khỏi thành động mạch.
• Triglycerides: Một loại chất béo khác trong máu, có trong thực phẩm đã ăn, nồng độ cao có thể làm tăng nguy cơ bệnh tim mạch, viêm tụy.

Tầm Quan Trọng Của Việc Xét Nghiệm Mỡ Máu

Việc xét nghiệm mỡ máu , đặc biệt là đối với những người có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch, là vô cùng quan trọng vì:

• Phát hiện sớm các rối loạn lipid máu: Giúp phát hiện sớm các tình trạng mỡ máu cao hoặc thấp, cho phép can thiệp kịp thời.
• Đánh giá nguy cơ bệnh tim mạch: Cung cấp thông tin quan trọng để đánh giá nguy cơ mắc bệnh tim mạch, giúp bác sĩ đưa ra các khuyến nghị phù hợp.
• Theo dõi hiệu quả điều trị: Giúp theo dõi hiệu quả của các biện pháp điều trị rối loạn lipid máu, đảm bảo đạt được mục tiêu điều trị.
• Để giúp chẩn đoán các tình trạng bệnh lý khác, chẳng hạn như  bệnh gan

Khi Nào Cần Thực Hiện Xét Nghiệm?

Nếu bạn có một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim mạch, bác sĩ có thể đề nghị kiểm tra thường xuyên xét nghiệm mỡ máu để phát hiện tình trạng cholesterol tăng cao. Các yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim mạch bao gồm:

• Trên 45 tuổi nếu là nam hoặc trên 50 tuổi nếu là nữ
• Có kết quả xét nghiệm cholesterol cao trong lần xét nghiệm trước
• Hút  thuốc lá
• Bị béo phì
• Không hoạt động thể chất đủ
• Bị huyết áp cao
• Bị đái tháo đường  hoặc  tiền tiểu đường
• Có cha mẹ ruột hoặc anh chị em ruột mắc bệnh tim khi còn nhỏ

Trẻ em cũng có thể cần xét nghiệm lipid máu. Nồng độ cholesterol ở trẻ em có liên quan đến ba yếu tố: di truyền, béo phì và loại thực phẩm trẻ ăn. Trong hầu hết các trường hợp, trẻ bị cholesterol cao có cha mẹ cũng bị cholesterol cao.

Đôi khi, các bấc sĩ sử dụng bảng xét nghiệm mỡ máu để chẩn đoán các tình trạng có thể ảnh hưởng đến mức lipid như:

• Viêm tụy
• Bệnh thận mãn tính
• Suy giáp

Quy Trình Xét Nghiệm Mỡ Máu

Quy trình xét nghiệm được thực hiện theo các bước sau:

Chuẩn Bị Trước Khi Xét Nghiệm

• Nhịn ăn: Bạn cần nhịn ăn ít nhất 8 - 10 giờ trước khi xét nghiệm. Điều này đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác nhất, đặc biệt là nồng độ triglycerides.
• Thông báo cho bác sĩ về các loại thuốc đang sử dụng: Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm mỡ máu.
• Tránh uống rượu bia: Nên tránh uống rượu bia ít nhất 24 giờ trước khi xét nghiệm.

Thực Hiện Xét Nghiệm

• Lấy máu: Kỹ thuật viên sẽ lấy một mẫu máu nhỏ từ tĩnh mạch ở cánh tay.
• Phân tích mẫu máu: Mẫu máu sẽ được gửi đến phòng xét nghiệm để phân tích các thành phần lipid máu.

Đọc và Giải Thích Kết Quả Xét Nghiệm

Các Chỉ Số Mỡ Máu Bình Thường Và Cách Diễn Giải

Mức lý tưởng (được đo bằng miligam trên decilit máu — mg/dL) cho mỗi một trong bốn xét nghiệm tiêu chuẩn trong bảng xét nghiệm mỡ máu như sau:

• Cholesterol toàn phần : < 200 mg/dL.
• Cholesterol lipoprotein tỷ trọng cao (HDL) : > 60 mg/dL.
• Cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) : < 100 mg/dL (hoặc < 70 mg/dL đối với những người mắc bệnh đái tháo đường).
• Triglyceride : < 150 mg/dL.

Ý Nghĩa Của Các Chỉ Số Bất Thường

• Cholesterol toàn phần cao: Tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và bệnh tim mạch.
• LDL-cholesterol cao: Tăng nguy cơ tích tụ mảng bám trong thành động mạch, gây hẹp động mạch và các biến chứng tim mạch.
• HDL-cholesterol thấp: Giảm khả năng loại bỏ LDL-cholesterol khỏi thành động mạch, làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch.
• Triglycerides cao: Tăng nguy cơ bệnh tim mạch, đặc biệt là ở phụ nữ và người mắc bệnh đái tháo đường.

Lưu ý rằng, các chỉ số bình thường có thể khác nhau tùy thuộc vào từng phòng xét nghiệm và tình trạng sức khỏe của mỗi người.

Rất hiếm khi có mức cholesterol thấp bất thường. Nếu có, thường là do một tình trạng sức khỏe nào đó gây ra tình trạng suy dinh dưỡng.

Nếu kết quả xét nghiệm lipid bất thường, điều đó không nhất thiết bạn mắc bệnh lý hoặc cần điều trị.

Mức cholesterol lành mạnh có thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Bác sĩ sẽ xem xét một số yếu tố khi diễn giải kết quả xét nghiệm mỡ máu, bao gồm:

• Tuổi
• Sức khỏe tổng thể
• Tiền sử bệnh án
• Thuốc đang dùng
• Các yếu tố nguy cơ khác của bệnh tim mạch

Bác sĩ sử dụng công cụ tính toán rủi ro đặc biệt dựa trên các yếu tố này để xác định xem có cần xét nghiệm hoặc điều trị thêm hay không. 

Vì có nhiều yếu tố góp phần gây ra bệnh tim mạch và mỗi người đều có đặc điểm riêng nên không có cách duy nhất nào để điều trị tình trạng cholesterol và/hoặc triglyceride bất thường.

Nếu kết quả xét nghiệm mỡ máu bất thường, bác sĩ có thể đề nghị một hoặc nhiều phương pháp sau:

• Tiếp tục theo dõi mỡ máu
• Điều chỉnh thói quen hàng ngày của bạn, chẳng hạn như thay đổi thực phẩm ăn hoặc hoạt động thể chất nhiều hơn
• Bắt đầu dùng thuốc hạ cholesterol

Những câu hỏi thường gặp bổ sung

Nên xét nghiệm mỡ máu định kỳ bao lâu một lần?

Bác sĩ sẽ cho bạn biết khi nào bạn cần xét nghiệm lipid máu. Điều này chủ yếu phụ thuộc vào việc bạn có các yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim mạch hay không, mặc dù tuổi tác và tiền sử bệnh cũng đóng một vai trò nhất định. Ngay cả trẻ nhỏ cũng có thể cần xét nghiệm mỡ máu nếu có một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ.

* Bài viết đưuọc dịch thuật dựa trên trang Cleveland.

Thông tin liên hệ:

Địa chỉ: 366 Tân Kỳ Tân Quý, P. Tân Sơn Nhì, TP. Hồ Chí Minh

Hotline/Điện thoại: 0971787416

Email: phongkhamhyhy@gmail.com

Website: https://phongkhamhyhy.com