Xét nghiệm Testosterone

Testosterone là một hormone steroid quan trọng, đóng vai trò then chốt trong sự phát triển và duy trì các đặc tính sinh lý của nam giới. Tuy nhiên, nồng độ Testosterone không chỉ quan trọng đối với nam giới mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của cả nam và nữ. Xét nghiệm Testosterone là một công cụ chẩn đoán quan trọng, giúp bác sĩ đánh giá tình trạng sức khỏe và xác định nguyên nhân của nhiều vấn đề liên quan đến hormone này.

Tổng quan

Xét nghiệm Testosterone là gì?

Xét nghiệm Testosterone là xét nghiệm máu để đo nồng độ testosterone, một loại hormone.

Tuyến sinh dục (cơ quan sinh dục) chủ yếu sản xuất Testosterone. Cụ thể hơn là tinh hoàn ở nam giới và buồng trứng ở nữ giới sản xuất Testosterone. Nồng độ Testosterone tự nhiên ở nam giới cao hơn nhiều.

Cơ thể sẽ hoạt động tốt nhất khi nồng độ Testosterone ở một mức nhất định.

Nồng độ Testosterone quá thấp hoặc quá cao đều có thể gây ra các vấn đề sức khỏe bất kể giới tính. Bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm này nếu bệnh nhân có các triệu chứng cho thấy nồng độ Testosterone cao hoặc thấp.

Các loại xét nghiệm Testosterone

Có hai loại xét nghiệm Testosterone chính:

Testosterone toàn phần (Total Testosterone)

Xét nghiệm Testosterone toàn phần đo tổng lượng Testosterone trong máu, bao gồm cả Testosterone liên kết với protein và Testosterone tự do. Đây là loại xét nghiệm phổ biến nhất và thường được sử dụng làm xét nghiệm sàng lọc ban đầu.

Testosterone tự do (Free Testosterone)

Xét nghiệm Testosterone tự do đo lượng Testosterone không liên kết với protein trong máu. Testosterone tự do là dạng hoạt động sinh học của hormone này và có thể cung cấp thông tin chính xác hơn về tình trạng Testosterone, đặc biệt là trong các trường hợp mà Testosterone toàn phần không phản ánh chính xác tình trạng lâm sàng.

Bác sĩ sẽ quyết định loại xét nghiệm nào phù hợp nhất dựa trên tình trạng sức khỏe và các triệu chứng của bạn.

Tác dụng của testosterone

Đối với nam giới:

• Hệ thống sinh sản: Kích thích sự phát triển của cơ quan sinh dục nam, tăng cường sản xuất tinh trùng và nâng cao chất lượng tinh trùng, đồng thời ảnh hưởng đến khả năng cương cứng và ham muốn tình dục. 
• Phát triển thể chất: Thúc đẩy sự phát triển của cơ bắp, tăng cường sức mạnh và khối lượng cơ. 
• Xương và máu: Tăng mật độ xương, giúp xương chắc khỏe hơn và đóng vai trò quan trọng trong sản xuất hồng cầu từ tủy xương. 
• Đặc điểm sinh dục nam: Giúp hình thành các đặc tính nam tính như râu, lông, giọng nói trầm và gương mặt nam tính. 
• Chuyển hóa và sức khỏe tim mạch: Tham gia vào quá trình chuyển hóa chất béo, giúp cơ thể tiêu thụ mỡ hiệu quả và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và tiểu đường. 
• Tâm trạng: Góp phần duy trì tâm trạng ổn định, giảm các triệu chứng trầm cảm. 

Đối với nữ giới: 

• Mặc dù chủ yếu là hormone nam, Testosterone cũng đóng vai trò quan trọng đối với nữ giới, tác động đến chức năng buồng trứng, sự phát triển của xương và hành vi tình dục.

Khi nào cần xét nghiệm testosterone?

Các bác sĩ chủ yếu khuyên xét nghiệm Testosterone cho nam giới đã dậy thì và có các triệu chứng của  tình trạng Testosterone thấp, chẳng hạn như:

• Rối loạn cương dương 
• Vô sinh 
• Ham muốn tình dục thấp 
• Rụng lông nách và lông mu
• Khối lượng cơ thấp
• Bệnh vú to ở nam giới.

Các bác sĩ chủ yếu yêu cầu xét nghiệm Testosterone cho những phụ nữ có các triệu chứng của nồng độ Testosterone cao, như:

• Mụn trứng cá
• Lông mặt hoặc lông cơ thể quá nhiều ( rậm lông )
• Chu kỳ kinh nguyệt không đều
• Làm giọng trầm hơn
• Vô sinh 

Nếu bạn đang sử dụng liệu pháp hormone nam tính, bác sĩ có thể sẽ đề nghị thực hiện xét nghiệm máu Testosterone thường xuyên để đảm bảo liều lượng testosterone có hiệu quả.

Xét nghiệm máu testosterone cho trẻ em

Bác sĩ chăm sóc sức khỏe của con bạn có thể đề nghị thực hiện xét nghiệm Testosterone trong máu nếu con bạn có dấu hiệu dậy thì sớm hơn hoặc muộn hơn dự kiến. Nồng độ Testosterone cao có thể chỉ ra tình trạng dậy thì sớm. Nồng độ Testosterone thấp có thể cho thấy sự chậm phát triển về mặt sinh dục.

Quy trình thực hiện xét nghiệm Testosterone

Quy trình thực hiện xét nghiệm Testosterone tương đối đơn giản và nhanh chóng:

Chuẩn bị trước khi xét nghiệm

Bác sĩ có thể yêu cầu bạn nhịn ăn hoặc ngừng sử dụng một số loại thuốc nhất định trước khi xét nghiệm. Điều này là do một số loại thuốc và thực phẩm bổ sung có thể ảnh hưởng đến nồng độ Testosterone trong máu. Hãy thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc và thực phẩm bổ sung bạn đang sử dụng.

Ở nam giới, nồng độ Testosterone thường cao nhất vào buổi sáng, vì vậy xét nghiệm thường được thực hiện vào thời điểm này. Bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện xét nghiệm nhiều lần vào các thời điểm khác nhau trong ngày để có được kết quả chính xác hơn.

Lấy mẫu máu

Kỹ thuật viên y tế sẽ lấy mẫu máu từ tĩnh mạch ở cánh tay của bạn. Quá trình này thường chỉ mất vài phút và ít gây đau đớn.

Phân tích mẫu máu

Mẫu máu sau khi được lấy sẽ được gửi đến phòng xét nghiệm để phân tích. Kết quả xét nghiệm thường có sau vài ngày.

Ý nghĩa kết quả xét nghiệm Testosterone

Kết quả xét nghiệm Testosterone sẽ được so sánh với phạm vi tham chiếu (reference range) để xác định xem nồng độ Testosterone có bình thường hay không.

Các phòng xét nghiệm có thể có các khoảng tham chiếu khác nhau cho nồng độ Testosterone bình thường. Khoảng giá trị bình thường của Testosterone cũng thay đổi đáng kể tùy theo độ tuổi và giới tính của bạn. Khi bạn nhận được kết quả xét nghiệm máu, sẽ có thông tin cho biết khoảng bình thường của phòng xét nghiệm đó là bao nhiêu.

• Nam giới trưởng thành có mức Testosterone ít nhất 300 ng/dL là bình thường.
• Nữ giới từ 19 tuổi trở lên, nồng độ Testosterone bình thường dao động từ 8 - 60 ng/dL.

Nồng độ Testosterone tăng dần trong giai đoạn dậy 18, 19 tuổi thì và đạt mức đỉnh điểm trong những năm cuối tuổi thiếu niên, sau đó giảm dần theo thời gian.

Kết quả xét nghiệm Testosterone ở nam giới

Ở nam giới, nồng độ Testosterone thấp có thể chỉ ra:

• Suy sinh dục nguyên phát , nghĩa là có vấn đề ở tinh hoàn và khả năng sản xuất Testosterone của chúng. Các tình trạng gây ra suy sinh dục nguyên phát có thể là bẩm sinh (bạn đã mắc bệnh từ khi sinh ra) hoặc mắc phải (bạn mắc bệnh sau này).
• Suy sinh dục thứ phát , nghĩa là tuyến yên và/hoặc vùng dưới đồi có vấn đề. Suy sinh dục thứ phát cũng có nguyên nhân bẩm sinh và mắc phải.
• Nồng độ Testosterone cao có thể là dấu hiệu của khối u ở tuyến thượng thận hoặc tinh hoàn.

Kết quả xét nghiệm Testosterone ở nữ giới

Ở phụ nữ, nồng độ testosterone cao có thể chỉ ra:

• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) 
• Tăng sản thượng thận bẩm sinh 
• Ung thư buồng trứng 
• Khối u tuyến thượng thận
• Bệnh Cushing (một dạng của hội chứng Cushing ).

Một số loại thuốc cũng có thể gây ra mức Testosterone cao, chẳng hạn như:

• Steroid đồng hóa 
• Thuốc Progestin 
• Thuốc chống co giật.

Nồng độ Testosterone thấp ở phụ nữ có thể do một số nguyên nhân như:

• Thời kỳ mãn kinh 
• Hội chứng Turner 
• Suy buồng trứng 
• Suy tuyến thượng thận ( bệnh Addison )
• Suy dinh dưỡng.

Những câu hỏi thường gặp

Có thể xét nghiệm Testosterone tại nhà không?

Các hiệu thuốc và nhiều công ty khác nhau có thể bán các xét nghiệm Testosterone tại nhà. Tuy nhiên, độ chính xác của các xét nghiệm này có thể khác nhau. Bạn không nên tự chẩn đoán các vấn đề Testosterone tại nhà.

Nếu bạn lo lắng về sức khỏe hoặc nồng độ Testosterone của mình, tốt nhất nên trao đổi với bác sĩ. Họ có thể khám sức khỏe tổng quát và giải đáp những thắc mắc của bạn. Họ cũng có thể đề nghị xét nghiệm Testosterone trong phòng thí nghiệm.

Làm sao để biết bản thân có nồng độ testosterone thấp?

Cách duy nhất để biết nồng độ Testosterone của bạn là xét nghiệm máu. Bạn có thể trao đổi với bác sĩ về việc xét nghiệm nồng độ Testosterone nếu có các triệu chứng của tình trạng Testosterone thấp. Không phải ai bị Testosterone thấp cũng có các triệu chứng (như giảm ham muốn tình dục, các vấn đề về sinh sản hoặc rối loạn cương dương).

Lưu ý quan trọng: Kết quả xét nghiệm Testosterone chỉ là một phần của bức tranh tổng thể. Bác sĩ sẽ xem xét kết quả xét nghiệm cùng với các triệu chứng lâm sàng, tiền sử bệnh và các kết quả xét nghiệm khác để đưa ra chẩn đoán chính xác và kế hoạch điều trị phù hợp.

Nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về nồng độ Testosterone của mình, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

* Bài viết được dịch thuật dựa trên trang Cleveland.

Thông tin liên hệ:

• Tên Công ty / Doanh nghiệp: Phòng khám Đa Khoa Cộng Đồng Hỷ Hỷ
• Địa chỉ: 366 Tân Kỳ Tân Quý, P. Tân Sơn Nhì, TP. Hồ Chí Minh
• Hotline: 0971787416
• Điện thoại: 0971787416
• Email: phongkhamhyhy@gmail.com
• Website: https://phongkhamhyhy.com