Dị ứng Paracetamol-Cần lưu ý gì khi dùng thuốc?

Paracetamol (tên khác là Acetaminophen hay N-acetyl-p-aminophenol) là chất chuyển hóa có hoạt tính của Phenacetin, là thuốc giảm đau, hạ sốt hữu hiệu có thể thay thế Aspirin; tuy vậy, khác với Aspirin, Paracetamol không có hiệu quả điều trị viêm. Với liều ngang nhau tính theo gam, thuốc có tác dụng giảm đau và hạ sốt tương tự như Aspirin. Paracetamol làm giảm thân nhiệt ở người bệnh sốt, nhưng hiếm khi làm giảm thân nhiệt ở người bình thường. Thuốc tác động lên vùng dưới đồi gây hạ nhiệt, tỏa nhiệt tăng do giãn mạch và tăng lưu lượng máu ngoại biên. 

Paracetamol thường được chọn làm thuốc giảm đau và hạ sốt, đặc biệt ở người cao tuổi và ở người có chống chỉ định dùng Salicylat hoặc NSAID khác, như người bị hen, có tiền sử loét dạ dày tá tràng và trẻ em. Đây là loại thuốc được dung nạp tốt, an toàn với hầu hết mọi người và hiếm khi gây tác dụng phụ.

Chỉ định

Paracetamol được dùng rộng rãi trong điều trị các chứng đau và sốt từ nhẹ đến vừa. 

• Giảm đau tạm thời trong điều trị chứng đau nhẹ và vừa (đau đầu, đau răng,..)
• Thuốc ít có tác dụng chống viêm nên không dùng để điều trị lâu dài các bệnh có viêm gây đau (viêm khớp dạng thấp). Tuy vậy, có thể dùng để điều trị đau do thoái hóa khớp. 
• Thay thế Salicylat (được ưa thích ở người bệnh có chống chỉ định hoặc không dung nạp Salicylat) để giảm đau nhẹ hoặc hạ sốt. 
• Paracetamol thường được dùng để giảm thân nhiệt ở người bệnh sốt do mọi nguyên nhân nhưng không làm giảm thân nhiệt ở người bình thường. Tuy vậy, liệu pháp hạ sốt nói chung không đặc hiệu, không ảnh hưởng đến tiến trình của bệnh cơ bản và có thể che lấp tình trạng bệnh của người bệnh. 

Chống chỉ định

• Người bệnh quá mẫn với Paracetamol. 

• Suy gan nặng. 

Bạn có thể dị ứng với Paracetamol không? Cơ chế gây phản ứng dị ứng của thuốc là gì?

Mặc dù Paracetamol là loại thuốc dung nạp tốt nhưng vẫn có những trường hợp bị dị ứng. Tuy nhiên, tình trạng dị ứng với Paracetamol không quá phổ biến.

Về cơ chế gây dị ứng của Paracetamol, theo một báo cáo trên tạp chí AJGP (Australian Journal of General Practice) thì phần lớn các phản ứng dị ứng với Paracetamol được nghi ngờ là liên quan đến sự ức chế Cyclooxygenase 1 (COX-1)

Paracetamol không được coi là thuốc chống viêm không steroid (NSAID), nhưng thực chất loại thuốc này cũng là chất ức chế yếu đối với Cyclooxygenase 1. Thông thường, sự ức chế Cyclooxygenase sẽ ngăn chặn sự chuyển đổi Axit arachidonic thành Prostaglandin và Thromboxan. Qua đó tạo ra tác dụng chống viêm, giảm đau và hạ sốt.

Tuy nhiên, sự ức chế này có thể đi kèm kết quả là gia tăng Axit arachidonic tự do. Trong trường hợp Axit arachidonic được chuyển đổi theo hướng khác như oxy hóa và trở thành Cysteinyl leukotrienes, nhóm chất này có thể gây ra các triệu chứng lâm sàng của dị ứng như phù mạch, nổi mề đay và co thắt phế quản.

Dị ứng Paracetamol là gì?

Dị ứng Paracetamol là một phản ứng bất thường của hệ miễn dịch đối với hoạt chất Paracetamol trong thuốc. Thay vì coi Paracetamol là một chất vô hại, hệ miễn dịch nhận diện nó như một tác nhân gây hại và kích hoạt một loạt các phản ứng để bảo vệ cơ thể. Mức độ nghiêm trọng của dị ứng có thể khác nhau, từ các triệu chứng nhẹ như phát ban đến các phản ứng đe dọa tính mạng như sốc phản vệ.

Nguyên nhân gây dị ứng Paracetamol

Dị ứng Paracetamol thường xảy ra ở những người có cơ thể dễ bị kích ứng, hệ miễn dịch suy yếu hoặc bị rối loạn, có tiền sử bị dị ứng với một trong các thành phần của thuốc.

• Tiền sử dị ứng: Những người có tiền sử dị ứng với các loại thuốc khác, thức ăn hoặc các chất gây dị ứng khác có nguy cơ dị ứng Paracetamol cao hơn.
• Di truyền: Yếu tố di truyền có thể đóng vai trò trong việc xác định khả năng một người có thể bị dị ứng với Paracetamol hay không.
• Hệ miễn dịch suy yếu: Những người có hệ miễn dịch suy yếu, chẳng hạn như người mắc bệnh HIV/AIDS hoặc đang điều trị ung thư, có thể dễ bị dị ứng hơn.

Phân biệt dị ứng Paracetamol với tác dụng phụ của thuốc

• Tác dụng phụ là những phản ứng không mong muốn nhưng có thể dự đoán được của thuốc, thường xảy ra ở liều dùng thông thường và không liên quan đến hệ miễn dịch. Một số tác dụng phụ thường gặp của Paracetamol bao gồm buồn nôn, nôn, đau bụng và chóng mặt.

• Dị ứng là một phản ứng miễn dịch bất thường và có thể xảy ra ngay cả với một lượng nhỏ thuốc. Các triệu chứng của dị ứng Paracetamol có thể bao gồm phát ban, ngứa, sưng mặt, khó thở và sốc phản vệ.

Nhận biết triệu chứng dị ứng Paracetamol

Các triệu chứng của dị ứng Paracetamol có thể khác nhau ở mỗi người và có thể xuất hiện trong vòng vài phút đến vài giờ sau khi uống thuốc. Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng cũng có thể khác nhau, từ nhẹ đến đe dọa tính mạng. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp của dị ứng Paracetamol:

• Phát ban: Đây là một trong những triệu chứng phổ biến nhất của dị ứng Paracetamol. Phát ban có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể.
• Ngứa: Ngứa có thể đi kèm với phát ban hoặc xuất hiện riêng lẻ.
• Sưng mặt, môi, lưỡi hoặc cổ họng: Sưng có thể gây khó thở hoặc khó nuốt.
• Khó thở, thở khò khè: Đây là những triệu chứng nghiêm trọng và cần được cấp cứu ngay lập tức.
• Sốc phản vệ: Đây là phản ứng dị ứng nghiêm trọng nhất và có thể gây tử vong. Các triệu chứng của sốc phản vệ bao gồm khó thở, tụt huyết áp, mất ý thức và co giật. 

Lưu ý khi dùng thuốc Paracetamol

Để hạn chế nguy cơ dị ứng từ việc sử dụng thuốc Paracetamol, bạn cần lưu ý những điều sau đây:

• Dùng thuốc đúng cách và đúng liều.
• Những người có thói quen sử dụng rượu bia không nên dùng thuốc Paracetamol. Bởi việc dùng thuốc ở nhóm đối tượng này có thể tăng độc tính ở gan.
• Thuốc Paracetamol không được khuyến cáo sử dụng ở những bệnh nhân có tiền sử hoặc đang mắc bệnh gan, tim, thận, thiếu máu, thiếu hụt glucose-6-phosphat dehydrogenase.
• Thông báo cho bác sĩ về tiền sử dị ứng thuốc. Những bệnh nhân đã từng bị các phản ứng nghiêm trọng trên da do Paracetamol trước đó thì không được dùng thuốc trở lại và cần phải báo cho bác sĩ để có hướng chọn loại thuốc giảm đau, hạ sốt khác thay thế.
• Theo dõi các triệu chứng sau khi uống thuốc: Nếu nhận thấy bất kỳ triệu chứng bất thường nào, hãy ngừng sử dụng thuốc
• Ngay khi nhận thấy da phát ban, ngứa ngáy do dị ứng Paracetamol, người bệnh cần đến các cơ sở y tế để được xử lý kịp thời. Điều này sẽ giúp giảm nguy cơ đối mặt với các phản ứng nghiêm trọng khác.

Phương pháp điều trị dị ứng Paracetamol

• Không thực hiện các hoạt động gây hại cho làn da như xoa mạnh, gãi ngứa, day ấn, chà xát;

• Uống nhiều nước lọc và các loại nước ép rau củ, nước ép trái cây hỗ trợ thanh lọc cơ thể và đào thải độc tố;

• Xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, đầy đủ dưỡng chất;

• Thay thế Paracetamol bằng các loại thuốc khác có tác dụng tương tự như Naproxen, Ibuprofen, Aspirin…

Các loại thuốc thay thế Paracetamol

Một số loại thuốc thay thế có thể được sử dụng để giảm đau và hạ sốt nếu dị ứng với Paracetamol:

• Ibuprofen: Ibuprofen là một loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID) có thể giúp giảm đau và hạ sốt.
• Naproxen: Naproxen cũng là một loại NSAID có tác dụng tương tự như Ibuprofen.
• Aspirin: Aspirin cũng là một loại NSAID, nhưng nó không được khuyến cáo sử dụng cho trẻ em dưới 16 tuổi do nguy cơ mắc hội chứng Reye.

Tuy nhiên, trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc thay thế nào, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả. 

Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào về sức khỏe của mình, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi. Chúng tôi luôn sẵn sàng lắng nghe và hỗ trợ bạn.

Thông tin liên hệ:

PHÒNG KHÁM ĐA KHOA CỘNG ĐỒNG HỶ HỶ

Địa chỉ: 366 Tân Kỳ Tân Quý, P. Tân Sơn Nhì, TP. Hồ Chí Minh

Hotline/Điện thoại: 0971787416

Email: phongkhamhyhy@gmail.com

Website: https://phongkhamhyhy.com